#ΚΕΤ_Hermanns Grid

Παρατηρείστε για μερικά δευτερόλεπτα το πλέγμα της εικόνας. Μπορείτε να περιγράψετε ό,τι βλέπετε; 

 

Παρατηρείτε κάτι στις «διασταυρώσεις»;

 

 

Τώρα προσπαθήστε να προσηλώσετε τα μάτια σας σε μία οποιαδήποτε «διασταύρωση».

 

Αυτό που παρατηρούμε όλοι, είναι κάποιες μαύρες (ή γκρι) κουκίδες σε όλες τις διασταυρώσεις, παρότι στην πραγματικότητα αυτές δεν υπάρχουν! Αν εστιάσουμε σε μια διασταύρωση, η κουκίδα από εκείνο το σημείο, εξαφανίζεται!

Ο Γερμανός φυσιολόγος Ludimar Hermann ανακάλυψε αυτήν την ψευδαίσθηση ενώ διάβαζε ένα βιβλίο φυσικής.

 

Η πιο διαδεδομένη εξήγηση πίσω από την ψευδαίσθηση αυτή, ανήκει στον Baumgartner. Ο Baumgartner πίστευε ότι το οπτικό αποτέλεσμα οφείλεται σε ανασταλτικές διεργασίες στα γαγγλιακά κύτταρα του του αμφιβληστροειδούς, δηλαδή στους νευρώνες που μεταδίδουν σήματα από το μάτι στον εγκέφαλο. Σε κάθε τέτοιο κύτταρο αντιστοιχεί μια μικρή περιοχή του αμφιβληστροειδούς που ονομάζεται υποδεκτικό πεδίο, και είναι η περιοχή του οπτικού πεδίου στην οποία αν εμφανιστεί το κατάλληλο ερέθισμα θα προκληθεί η πυροδότηση του νευρώνα. Τα υποδεκτικά πεδία των γειτονικών κυττάρων μπορεί να αλληλεπικαλύπτονται. Ακόμα, κάποια κύτταρα ανταποκρίνονται καλύτερα, όταν το ερέθισμα βρίσκεται στην κεντρική περιοχή του υποδεκτικού τους πεδίου (κύτταρα ON-center) ενώ κάποια άλλα όταν το ερέθισμα βρίσκεται στην περιφέρεια του υποδεκτικού τους πεδίου (κύτταρα OFF-center).

 

Ο Baumgartner υποστήριξε πως σε κάθε διασταύρωση βρίσκεται κεντρικά ένα κύτταρο ON-center, το οποίο έχει 4 «περιφερειακές» ανασταλτικές φωτεινές περιοχές στο περιβάλλον του, ενώ σε κάθε «δρόμο» βρίσκονται κύτταρα με μόνο 2 αντίστοιχες ανασταλτικές φωτεινές περιοχές, όπως φαίνεται στην εικόνα. Έτσι, οι κεντρικοί νευρώνες στο κέντρο των διασταυρώσεων πυροδοτούνται λιγότερο και έτσι αυτές οι θέσεις στο πλέγμα φαίνονται πιο σκοτεινές. Η εξαφάνιση των γκρίζων κουκίδων κάθε φορά που προσπαθούμε να επικεντρωθούμε σε αυτές εξηγείται από το γεγονός ότι τα γαγγλιοκύτταρα στο κέντρο του αμφιβληστροειδούς (στο βοθρίο) έχουν πολύ μικρά υποδεκτικά πεδία, κι έτσι οπότε το εύρος των ερεθισμάτων τους βρίσκεται εξ’ ολοκλήρου μέσα στο σημείο τομής.

Η εξήγηση αυτή αν και ιδιαίτερα διαδεδομένη αποδεικνύεται μη ικανοποιητική (ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες). Οι Schiller και Tehovnik (2015) αναφέρουν τρία βασικά ελαττώματα της: πρώτον, η ψευδαίσθηση επιμένει όταν αυξάνουμε το μέγεθος του σχήματος παρά το γεγονός ότι τα υποδεκτικά πεδία έχουν σταθερό μέγεθος. Δεύτερον, η ψευδαίσθηση μπορεί να μειωθεί σε μεγάλο βαθμό ή ακόμη και να αφαιρεθεί εξ ολοκλήρου με κατάλληλη αλλοίωση του πλέγματος ώστε να μην αλλάζει η διαφορά στο ερέθισμα μεταξύ κέντρου και περιβάλλοντος στα υποδεκτικά πεδία. Τρίτον, η πραγματική διάταξη των γαγλλιακών κυττάρων του αμφιβληστροειδούς και των αντίστοιχων υποδεκτικών πεδίων τους δεν είναι τόσο απλή όσο υποθέτει ο Baumgartner.

Οι σύγχρονες θεωρίες της όρασης τείνουν να αποδίδουν τα φαινόμενα αντίθεσης φωτεινότητας (lightness contrast) σε διεργασίες του εγκεφαλικού φλοιού (Blakeslee and McCourt 2012).

 

Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα: https://www.illusionsindex.org/i/hermann-grid.